گاز کمتریل یا Chemtrail واژهای است که در سالهای اخیر به شدت مورد توجه عموم، رسانهها و شبکههای اجتماعی قرار گرفته است. این مفهوم به خطوط سفید و دودی که در آسمان توسط هواپیماها ایجاد میشود اشاره دارد و برخی افراد معتقدند که این خطوط حاوی مواد شیمیایی یا بیولوژیکی هستند که با اهداف مخفی و اغلب نگرانکننده پخش میشوند. در این مقاله، ابتدا به توضیح علمی در مورد ابرهای متصاعد شده توسط هواپیماها (Contrails) میپردازیم، سپس به بررسی ادعاها و شواهد مربوط به گاز کمتریل میپردازیم و در نهایت نگاهی به تئوری توطئه مرتبط با این موضوع خواهیم داشت.
گاز کمتریل چیست؟
گاز کمتریل (Chemtrail) به خطوط سفید و طولانی اشاره دارد که پس از عبور هواپیماها در ارتفاعات بالا در آسمان دیده میشوند و برخی افراد معتقدند این خطوط حاوی مواد شیمیایی یا بیولوژیکی هستند که به صورت عمدی و مخفیانه برای اهدافی مانند کنترل آب و هوا، جمعیت یا فعالیتهای نظامی پخش میشوند؛ اما از دیدگاه علمی، این پدیده تنها بخار آب متراکم شده و ذرات معلق حاصل از گازهای خروجی موتور هواپیماها (Contrails) است که تحت شرایط خاص جوی شکل میگیرد و هیچ شواهد معتبر و علمی برای وجود مواد شیمیایی پخش شده در این خطوط وجود ندارد.
ابرهای متصاعد یا Contrails چیست؟
زمانی که هواپیماها در ارتفاعات بالا پرواز میکنند، موتورهای آنها بخار آب و ذرات معلق را به همراه گازهای خروجی آزاد میکنند. این بخار آب در تماس با هوای سرد و خشک در ارتفاعات بالا به سرعت متراکم شده و ابرهای باریکی به شکل خطوط سفید در آسمان ایجاد میکند که به آنها «Contrails» یا «خطوط تراکم بخار آب» میگویند. این پدیده کاملاً طبیعی و علمی است و با توجه به شرایط جوی از نظر دما، رطوبت و ارتفاع میتواند مدت زمان کوتاه یا طولانیتری در آسمان باقی بماند.
ترکیب شیمیایی Contrails
مطالعات علمی نشان میدهد Contrails عمدتاً از بخار آب، دیاکسید کربن، نیتروژن اکسید، و برخی ذرات معلق حاصل از سوخت هواپیما تشکیل شدهاند. این خطوط فاقد هرگونه مواد شیمیایی خطرناک یا مواد بیولوژیکی هستند که بخواهند به صورت هدفمند در هوا پخش شوند.
چرا برخی Contrails طولانیمدت میمانند؟
میزان باقی ماندن خطوط بخار آب به شرایط جوی و دمای هوا وابسته است. در صورت وجود رطوبت زیاد و دمای پایین، این خطوط میتوانند ساعتها باقی بمانند و گاهی اوقات به شکل ابرهای پراکنده تبدیل شوند. این پدیده بارها در هواشناسی ثبت شده است.
تفاوت بین Contrail و Chemtrail
برخی معتقدند که «Chemtrail» یا گاز کمتریل، خطوطی جداگانه از Contrail هستند که حاوی مواد شیمیایی، فلزات سنگین یا مواد بیولوژیکیاند که به منظور کنترل آب و هوا، جمعیت، جنگ بیولوژیکی یا اهداف دیگر در هوا پخش میشوند. این ادعا برخلاف نظر کارشناسان هواشناسی و هوافضا است که میگویند تمام خطوط موجود در آسمان، فقط Contrail طبیعی هستند و هیچ سند علمی قابل اعتنایی برای وجود Chemtrail وجود ندارد.
مقایسه ابرهای متصاعد و گاز کمتریل
| ویژگی | ابر متصاعد (Contrail) | کمتریل (Chemtrail) |
|---|---|---|
| تعریف علمی | ردی بخار آب متراکمشدهای است که از اگزوز موتور هواپیما در ارتفاع بالا و هوای سرد تشکیل میشود. | نظریهای غیرمستند که ادعا میکند هواپیماها عمداً مواد شیمیایی یا زیستی در جو پخش میکنند. |
| ترکیب | عمدتاً بخار آب، مقدار اندکی CO₂، ذرات دوده و کریستالهای یخ. | طبق ادعاهای غیرمعتبر، شامل فلزات سنگین، مواد شیمیایی یا عوامل بیولوژیکی است؛ هیچ مدرک علمی آن را تأیید نکرده است. |
| نحوه تشکیل | نتیجه تراکم بخار آب در دمای پایین و فشار کم در ارتفاعات بالا. | هیچ سازوکار علمی مشخصی ندارد؛ بر پایه گمان و تفسیرهای نادرست از پدیدههای طبیعی است. |
| ماندگاری در آسمان | بسته به رطوبت و دما، چند دقیقه تا حداکثر چند ساعت دوام دارد. | گفته میشود ساعتها یا روزها باقی میمانند، اما شواهد علمی چنین چیزی را تأیید نکردهاند. |
| شکل ظاهری | معمولاً باریک، سفید و در مسیر مستقیم پرواز؛ به مرور پراکنده یا محو میشود. | طبق ادعاها، پهنتر، متقاطع یا شبکهای است؛ اما این حالت در شرایط خاص جوی برای Contrail هم ممکن است. |
| پایه علمی | کاملاً شناختهشده و توضیحپذیر بر اساس فیزیک جو و ترمودینامیک. | هیچ مطالعه علمی معتبر وجود ندارد؛ نظریهای اینترنتی و فاقد شواهد تجربی است. |
| منبع اطلاعاتی | ناسا، NOAA، سازمانهای هواشناسی جهانی و مطالعات علمی متعدد. | وبسایتها و منابع غیررسمی یا نظریهپردازان توطئه. |
| هدف ادعایی | بدون هدف خاص؛ محصول جانبی موتور جت است. | ادعا میشود برای کنترل آبوهوا یا انسانها انجام میشود؛ هیچ مدرکی وجود ندارد. |
تحقیقات علمی و سازمانهای معتبر
سازمانهایی مانند ناسا، سازمان هواشناسی جهانی و آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA) بارها اعلام کردهاند که ادعاهای مربوط به Chemtrail فاقد پشتوانه علمی و غیرواقعی است. این سازمانها توضیح دادهاند که خطوط هواپیما فقط بخار آب متراکمشده هستند و هیچ فعالیت پخش مواد شیمیایی مخفی در این زمینه انجام نمیشود.
ریشههای تئوری توطئه در مورد گاز کمتریل
نخستین بار در سال 1996، پس از مشاهده خطوط غیرمعمول بخارگونه در آسمان ایالات متحده که گفته میشد توسط هواپیماهای نیروی هوایی آمریکا پخش شدهاند، تئوری گاز کمتریل (Chemtrail) در اذهان عمومی شکل گرفت. این ادعاها اما توسط نیروی هوایی ایالات متحده رد شد و اعلام کرد که این شایعات ناشی از سوءتفاهم و برداشت نادرست از یک مقاله استراتژیک دانشگاه هوایی به نام «آب و هوا و قدرتی چند برابر: تسخیر اقلیم در 2025» بوده است. این مقاله در پاسخ به درخواست ارتش آمریکا برای بررسی امکان طراحی سیستمهای تغییر اقلیم به منظور حفظ برتری نظامی در آینده نوشته شده بود، اما صرفاً یک سناریوی فرضی و خیالی بود و هیچ سیاست عملی یا برنامه اجرایی درباره آزمایشهای تغییر اقلیم را منعکس نمیکرد. با گذشت زمان، این تئوری توطئه توسط مردم عادی، رسانهها و حتی برخی افراد مشهور به شکل گستردهتری مطرح و توسعه یافت، در حالی که هیچ شواهد علمی قابل اتکایی برای اثبات آن وجود ندارد و بیشتر به عنوان یک شایعه غیرعلمی شناخته میشود.
نقد و رد این تئوری
در پژوهشی که در سال 2016 توسط بنیاد کارنگی برای علوم و دانشگاه کالیفرنیا، ارواین انجام شد، از 77 دانشمند برجسته در زمینه اقلیمشناسی و شیمی پرسشهایی درباره وجود برنامهای مخفی و گسترده برای پخش مواد شیمیایی در اتمسفر مطرح گردید؛ نتایج نشان داد که 98.7 درصد این دانشمندان هیچ مدرک یا سند قابلقبولی برای اثبات چنین برنامهای در اختیار ندارند. تنها یک دانشمند، مدرکی از آزمایشی در یک منطقه دورافتاده ارائه داد که در آن میزان باریم موجود در هوا به طور قابل توجهی بالا بود، در حالی که غلظت باریم در خاک همان منطقه بسیار پایین گزارش شده بود. با این حال، این یافته به تنهایی نمیتواند به عنوان اثبات وجود برنامهای گسترده برای اسپری مواد شیمیایی در آسمان تلقی شود و نیازمند تحقیقات و شواهد بیشتری است تا بتوان نتیجهگیری قطعی کرد.
نتیجهگیری
در نهایت، با بررسی علمی پدیده خطوط سفید هواپیما در آسمان و مقایسه آن با ادعاهای مطرح شده درباره گاز کمتریل (Chemtrail)، مشخص میشود که این خطوط تنها بخار آب متراکمشده (Contrails) هستند که تحت شرایط جوی خاص شکل میگیرند و هیچ شواهد علمی قابل اعتمادی برای وجود برنامهای مخفیانه و گسترده جهت پخش مواد شیمیایی در اتمسفر وجود ندارد. سازمانها و پژوهشهای معتبر بینالمللی بارها این ادعاها را رد کردهاند و نتایج تحقیقاتی که از دانشمندان برجسته دریافت شده نیز نشان میدهد اکثریت قریب به اتفاق جامعه علمی هیچ مدرکی دال بر صحت این تئوری توطئه در اختیار ندارند. بنابراین، نگرانیها و گمانهزنیهای مربوط به گاز کمتریل بیشتر ریشه در سوءتفاهمها و اطلاعات نادرست دارد و توجه به دانش و تحقیقات علمی بهترین راه برای آگاهی و رفع ابهامات در این زمینه است.
